انواع جرم گیری دندان: مزایا، معایب، سفید کردن با جرم گیری و قیمت

اگر شما هم جزو آندسته از افرادی باشید که بطور مرتب جهت معاینه و تمیز کردن دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، پس احتمالا با جرم گیری دندان آشنایی دارید. جرم‌گیری دندان، روشی برای تمیز کردن دندان‌ها و رفع پلاک‌های باکتریایی و جرم‌های تجمع یافته از روی دندان‌هاست که موجب پیشگیری از بیماری لثه نیز می‌شود. جرم‌گیری دندان روشی است که بمنظور تمیز کردن عمیق‌تر و حرفه‌ای دندان‌ها استفاده می‌شود. از این‌رو، اگر شما هم این پاکسازی حرفه‌ای را به مدت چندین سال انجام نداده باشید، دندانپزشک ممکن است دریافت جرم گیری دندان را به عنوان روشی برای تمیز کردن عمیق و حفظ سلامت دهان و دندان به شما توصیه کند. در ادامه این مقاله، بیشتر با جرم گیری دندان و رویه انجام آن آشنا خواهیم شد.

جرم گیری دندان چیست و چه زمانی انجام دادن آن ضروری است؟

جرم گیری دندان روشی است که عمدتا از آن در افراد مبتلا به بیماری‌های لثه و جهت رفع تجمع پلاک دندان استفاده میشود. جرم گیری در حد استاندارد، جهت تمیز کردن سطح دندان استفاده می‌شود اما جرم گیری دندان گاها میتواند عمیق‌تر نیز باشد.  از اینرو، آگاهی از روش انجام آن برای شما ضروری است تا در صورتی که دندانپزشک شما جرم گیری دندان و جرم گیری عمیق ریشه دندان را به شما توصیه کند، بتوانید برای آنچه پیش رو دارید آماده شوید.

جرم گیری دندان و روتین تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها، جهت حفظ سلامت دهان و دندان و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری لثه بسیار حائز اهمیت است. جرم و پلاک دندان به مرور زمان و در اثر مصرف غذاها و نوشیدنی‌ها بروی سطح دندان ایجاد می‌شوند و حتی با مسواک زدن روزانه و استفاده منظم از نخ دندان نیز نمی‌توان از  تشکیل آن جلوگیری کرد. از این‌رو، جرم گیری و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها به رفع این مورد کمک میکند. در صورت عدم درمان این مورد، باکتری و میکروب موجود در پلاک دندان می‌تواند به مرور زمان باعث ابتلا به بیماری لثه شود. اگر پلاک دندان برطرف نشود، می‌تواند با تجمع در امتداد خط لثه موجب تشکیل پاکت پریودنتال یا پاکت لثه‌ای شود، که این امر با ایجاد فاصله میان دندان و لثه، باعث تخریب و شل شدن بافت لثه و  موجب سست شدن پایه‌ دندان‌ها می‌شود که در اینصورت امکان از دست رفتن دندان وجود خواهد داشت. پاکت پریودنتال یا پاکت لثه‌ای به مرور میتواند پلاک بیشتری به خود جذب کرده و باعث بدتر شدن وضعیت شود. بطور کلی این قانونی در دندانپزشکی است که اگر عمق این پاکت‌ها بیشتر از ۴ میلی‌متر باشد، به جرم گیری دندان نیاز خواهد بود.

جرم گیری دندان و جرم گیری عمیق ریشه دندان

جرم گیری دندان یک روش دو مرحله‌ای برای تمیز کردن دندان است. از سوی دیگر،‌ جرم گیری عمیق ریشه دندان نیز روشی است که ممکن است به بیش از یک جلسه مراجعه به دندانپزشک نیاز داشته باشد. حین انجام جرم گیری عمیق ریشه دندان و برای به حداقل رساندن هرگونه درد یا ناراحتی، ممکن است به بی حسی موضعی نیاز باشد.

هدف هر دوی این روش‌ها، پاکسازی سطح و ریشه دندان از هرگونه پلاک، باکتری و رسوبات تارتار است.

مرحله اول: جرم گیری سطح دندان

دو روش اصلی برای از بین بردن جرم دندان، جرم گیری دندان با استفاده از ابزار دستی یا با استفاده از ابزار اولتراسونیک است که هر دوی این روش‌ها قابلیت پاکسازی عمیق را دارند. اگر متخصص بهداشت دهان و دندان یا دندانپزشک شما از دستگاه جرم گیری اولتراسونیک استفاده کند، در این حالت ارتعاشات صوتی باعث حذف باکتری‌های پلاک و رسوبات تارتار (جرم) از سطح دندان و زیر خط لثه می شود. جرم گیری دندان با ابزار دستی نیز همین قابلیت را دارد. جرم گیری با ابزار دستی را می‌توان با دستگاه اولتراسونیک جهت حذف ذراتی که ابزار دستی قادر به شکستن آنها نیست، ترکیب کرد.

مرحله دوم: جرم گیری عمیق و جرم گیری عمیق ریشه دندان

جرم گیری عمیق ریشه دندان یا روت پلنینگ (Root planing)، شامل پاکسازی و جرم گیری عمیق‌تر پلاک و جرم دندانی (رسوبات تارتار) میشود. جرم گیری عمیق و جرم گیری عمیق ریشه دندان مانع از چسبیدن مجدد باکتری‌ها، پلاک‌ها و رسوبات تارتار در زیر خط لثه و سطح دندان می‌شود. از این‌رو، جرم گیری عمیق ریشه دندان با کاهش التهاب بافت لثه موجب تسهیل روند ترمیمی لثه شده و باعث میشود تا لثه محکم‌تر به دندان‌های شما بچسبد. جهت جلوگیری از عفونت، در صورت نیاز ممکن است دندانپزشک برای انجام این نوع جرم گیری، دارویی را مستقیماً به محل تحت درمان تزریق کند. پس از اتمام جرم گیری عمیق و جرم گیری عمیق ریشه دندان، باید ویزیت دیگری را برای مراجعه مجدد به دندانپزشک خود برنامه ریزی کنید.

انواع ابزار جرم گیری دندان

دو نوع ابزار برای جرم گیری دندان وجود دارد و برخی از دندانپزشکان یا متخصصان بهداشت دهان و دندان ممکن است از هر دوی این ابزار برای جرم گیری دندان استفاده کنند:

جرم گیری با ابزار دستی

در این روش، دندانپزشک یا پریودنتیست از ابزار جرم گیری و کورت پریودنتال برای از بین بردن پلاک دندان بصورت دستی استفاده میکند. از آنجایی که دندانپزشک قادر به دیدن پلاک دندان نیست،‌ جهت شناسایی موقعیت پلاک و لکه دندان، به حس لامسه خود تکیه میکند.

جرم گیری با ابزار اولتراسونیک

ابزار اولتراسونیک با ارتعاش سری فلزی، سبب از بین رفتن جرم و پلاک دندانی شود که همزمان از آب نیز برای شستشوی دندان و خنک نگه‌داشتن دستگاه بهره می‌برد.

رویه جرم گیری دندان

جرم گیری دندان و جرم گیری عمیق ریشه دندان را میتوان در مطب دندانپزشک بصورت سرپایی انجام داد. ممکن است بسته به شدت جرم دندان‌های خود، به یک یا چند جلسه مراجعه بیشتر نیاز داشته باشید.

گاها از بی حسی موضعی حین جرم گیری دندان استفاده نمی‌شود. پس اگر نگران بروز درد یا نارحتی هستید می‌توانید این موضوع را از قبل با دندانپزشک خود در میان بگذارید.

جرم گیری دندان با تراشیدن پلاک و پاکت پریودنتال که بین دندان‌ها و لثه‌ها ایجاد شده شروع میشود. پس از آن، دندانپزشک روت پلنینگ یا جرم گیری عمیق و جرم گیری عمیق ریشه دندان را انجام میدهد و با استفاده از ابزار جرم گیری، خط لثه را پاکسازی میکند. جرم گیری عمیق ریشه دندان با کاهش التهاب بافت لثه موجب تسهیل روند ترمیمی لثه شده و باعث میشود تا لثه محکم‌تر به دندان‌های شما بچسبد.

بسته به وضعیت و میزان سلامتی دندان و لثه‌ شما، دندانپزشک ممکن است درمان‌های دیگری را نیز به شما توصیه کند. از اینرو، ممکن است دندانپزشک از از عوامل ضد میکروبی در دهان شما استفاده کند یا داروی آنتی بیوتیک‌ خوراکی را برایتان تجویز کند که مصرف چند روزه آنها به تسریع بهبودی شما کمک میکند.

همچنین ممکن است دندانپزشک از روشی موسوم به host modulation به معنای فرآیندی برای مهار تخریب بافت استفاده کند که طی آن، داروهایی اضافی مستقیما به بافت لثه تزریق میشود تا به کاهش اثرات منفی پریودنتیت (بیماری لثه) یا کاهش احتمال عفونت پس از عمل کمک کند. معمولا برای جرم گیری دندان از ابزار دستی و  کورت پریودنتال استفاده میشود. اما ابزارهای دیگری نظیر ابزار اولتراسونیک یا لیزر نیز برای جرم گیری دندان موجود هستند.

دندانپزشک همچنین ممکن است فرآیند ضدعفونی کردن کامل دهان را نیز به شما توصیه کند. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که ابزارها و روش‌های نوین مورد استفاده برای جرم گیری دندان و جرم گیری عمیق ریشه دندان، موثرتر از ابزار و روش‌های سنتی نیستند.

مزایای جرم گیری دندان

جرم گیری دندان می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان دهان موثر باشد. طبق مطالعات انجام شده توسط بنیاد سرطان دهان‌،‌ روزانه در طی هر یک ساعت، یک نفر بدلیل ابتلا به سرطان دهان در آمریکا جان خود را از دست میدهد. از این‌رو، با مراجعه منظم به دندانپزشک، شما از نظر سرطان دهان نیز غربالگری می‌شوید که در صورت تشخیص زودهنگام، این بیماری قابل درمان است.

همین امر در مورد بیماری لثه نیز صدق میکند. با تشخیص زودهنگام بیماری لثه، این عارضه نیز قابل درمان و معکوس سازی است.

ابتلا به بیماری لثه، موجب بروز عفونت در بافت لثه و استخوان فک می‌شود که دندان‌ها را در جای خود ثابت نگه میدارد. از اینرو، بیماری لثه یکی از اصلی‌ترین دلایل از دست دادن دندان در اشخاص بزرگسال است. در صورت عدم دریافت درمان بموقع، امکان تشدید و پیشرفت بیماری لثه وجود دارد.

جرم گیری منظم دندان، جرم گیری عمیق ریشه دندان و روزانه ۲ مرتبه مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از جمله راهکارهای اساسی برای پیشگری از التهاب لثه و ابتلا به بیماری لثه هستند. یکی از مزایای دیگر جرم گیری دندان، از بین بردن لک‌های دندانی ناشی از مصرف دخانیات، قهوه و چای است.

از سوی دیگر، سفید شدن دندان‌ها در پی جرم گیری دندان، به درخشش بیشتر دندان و زیبایی لبخند شما نیز کمک میکند.

آیا جرم گیری دندان درد دارد؟

طی فرآیند جرم گیری دندان، دندانپزشک با تزریق بی حسی موضعی، لثه و ریشه دندان را بی حس می کند و این امر از احساس درد و ناراحتی حین جرم گیری جلوگیری میکند. اما حین انجام روت پلنینگ یا جرم گیری عمیق ریشه دندان ممکن است درد و ناراحتی خفیفی احساس کنید. البته، تجربیات جرم گیری دندان نشان میدهد که میزان درد و ناراحتی ناشی از آن، کم و قابل تحمل است. طی فرآیند جرم گیری، دندانپزشک از ابزارهای تخصصی برای پاکسازی جرم دندان و زیر خط لثه استفاده میکند. روت پلنینگ یا جرم گیری عمیق ریشه دندان نیز موجب رفع پلاک و جرم ریشه دندان میشود که در صورت عدم جرم گیری، می‌توانند موجب ابتلا به بیماری لثه شوند.

با اینکه توصیه میشود که در هر جلسه تنها یک چهارم یا نیمی از دهان جرم گیری شود،‌ اما میتوان کل دندان‌ها را در طی یک جلسه نیز جرم گیری کرد. پس از اتمام جرم گیری دندان، ممکن است لثه‌های شما در اثر بی حسی تزریق شده تا حدودی حساس شوند. اما با رعایت بهداشت دهان و دندان و روزانه ۲ مرتبه مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، لثه‌های شما به سرعت به حالت عادی خود برگشته و ظاهری سفت، سالم و صورتی رنگ پیدا خواهند کرد.

مراقبت‌های پس‌ از جرم گیری دندان

بعد از جرم گیری عمیق ریشه دندان، ممکن است تا ۱ الی ۲ روز درد داشته باشید و دندان‌های شما تا ۱ هفته حساس باشند. همچنین ممکن است دچار تورم، حساسیت و خونریزی لثه نیز بشوید. برای پیشگیری از بروز عفونت، تسکین درد و یا برای تسریع روند بهبودی، ممکن است دندانپزشک مصرف دارو یا استفاده از دهانشویه را برای شما تجویز کند. همچنین ممکن است دندانپزشک از داروی داکسی سایکلین بطور مستقیم در نواحی جرم گیری شده استفاده کند.

دندانپزشک یک جلسه ویزیت دیگر را جهت بررسی میزان بهبود لثه‌های شما و برای ارزیابی عمق پاکت پریودنتال یا پاکت لثه‌ای برنامه ریزی میکند تا در صورت افزایش عمق پاکت‌ها، درمان ادامه داشته باشد. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت خوب از دندان‌ها، به پیشگیری از تشدید وضعیت یا عود بیماری لثه کمک زیادی میکند. از اینرو، شما باید روزانه ۲ مرتبه دندان‌های خود را مسواک بزنید، با استفاده از نخ دندان شیار مابین دندان‌ها را تمیز کنید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید، از مصرف تنباکو خودداری کنید و بطور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

تعداد دفعات جرم گیری دندان

جرم گیری منظم و پاکسازی دندان و لثه از پلاک و جرم، برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. تعداد دفعات جرم گیری دندان به میزان سلامتی دندان و لثه بستگی دارد. بطور کلی میتوان گفت که دفعات جرم گیری به سرعت ایجاد جرم و پلاک در دندان شما بستگی دارد. در برخی از افراد، جرم و پلاک در طی ۳ الی ۴ ماه تشکیل میشود. از اینرو، اگر سیگاری هستید یا مستعد عفونت لثه هستید باید بیشتر به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

همچنین برخی از افراد دچار التهاب مزمن لثه و مستعد لق شدن دندان هستند. از این‌رو، حتی در مواردی که نیازی به جرم گیری نیست، مراجعه منظم هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک جهت انجام معاینات اولیه، ضروری است. در مواردی که آسیبی وجود داشته باشد، از سایر روش‌های درمانی استفاده می‌شود.

مثلا اگر دندان‌های شما مینای بسیار نازک و ضعیفی داشته باشند، جرم گیری بیش از حد میتواند موجب تشدید مشکلات و عیوب دندان‌های شما شود. در اینصورت دندانپزشک به شما توصیه میکند تا با خودداری از انجام برخی از کارها و رعایت بهداشت دهان و دندان و با انجام معاینات منظم دندانپزشکی، از تشکیل پلاک و جرم بروی دندان‌های خود جلوگیری کنید.

بهتر است از دندانپزشک خود در مورد تعداد دفعات الزامی مراجعه جهت انجام معاینات سوال کنید. معمولا اکثریت افراد سالم هر ۶ ماه یکبار به جرم گیری و پاکسازی حرفه‌ای دندان‌های خود نیاز دارند.

خطرات و عوارض جرم گیری دندان

جرم گیری دندان، حداقل خطرات و عوارض را بدنبال دارد. بدلیل وجود احتمال عفونت، ممکن است دندانپزشک شما مصرف داروی آنتی بیوتیک یا استفاده از دهانشویه را برای چند روز یا چند هفته ابتدایی بعد از جرم گیری دندان تجویز کند. همچنین ممکن است تا چند روز پس از جرم گیری، دندان یا لثه شما حساس شوند که این مورد موقتی خواهد بود.

هرگونه عوارض جانبی ناشی از جرم گیری دندان باید طی چند هفته رفع شود. اگر عوارض بیشتر از این مدت تداوم داشته باشند باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

هزینه جرم گیری دندان

فناوری مورد استفاده برای جرم گیری دندان، موقعیت مطب دندانپزشک، نوع بیمه، تعداد جلسات درمان و متخصصان درگیر در درمان از جمله عوامل تاثیرگذار در هزینه این روش هستند. میتوانید قبل از انجام جرم گیری دندان با شرکت بیمه خود مشورت کنید تا ببینید ايا هزینه این روش درمانی را پوشش می‌دهند یا خیر.

سوالات متداول

آیا جرم گیری دندان واقعا ضروری است؟

حتی اگر شما بهداشت دهان و دندان را بطور کامل رعایت کنید و دندان و لثه‌های سالمی نیز داشته باشید، مراجعه منظم به دندانپزشک و جرم گیری دندان کاملا ضروری است. هدف از جرم گیری دندان، حفظ سلامت دندان و لثه است. لثه ناسالم مستعد التهاب و ایجاد بیماری لثه است که در صورت عدم درمان میتواند باعث از دست رفتن دندان و سایر مشکلات شود.

جرم گیری دندان هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟

اگر لثه‌های سالمی داشته باشید، دندانپزشکان توصیه میکنند که هر ۶ ماه یکبار دندان‌های خود را جرم گیری کنید. مراجعه منظم به دندانپزشک موجب اطمینان از سلامت دندان و لثه میشود. دندانپزشکان به بیماران دارای التهاب لثه توصیه میکنند که دندان‌های خود را مرتبا جرم گیری کنند. اگر از احتمال ابتلا به بیماری لثه نگران هستید میتوانید با مراجعه به دندانپزشک توصیه‌های الزامی جهت پیشگیری از ابتلا به آن را دریافت کنید.

آیا جرم گیری برای دندان‌ مضر است؟

این سوال ذهن اکثریت افراد را درگیر کرده است. میتوان گفت که تا زمانی که جرم گیری دندان توسط یک متخصص انجام شود و در خانه انجام نشود، کاملا بی خطر است. این روش نیز همانند سایر روش‌های درمانی، خطرات کوچکی بهمراه دارد که شایع‌ترین آنها درد و حساسیت لثه بعد از جرم گیری است. این درد و حساسیت خفیف معمولا بیش از چند روز دوام نخواهد داشت. جرم گیری دندان جزو متداول‌ترین روش‌ها برای از بین بردن جرم و پلاک دندان است.

آیا می توان بعد از جرم گیری، دندان‌ها را مسواک زد؟

تا ۳ الی ۵ روز بعد از جرم گیری، هرگونه درد، حساسیت و خونریزی رو به کاهش خواهد بود. با این حال، توصیه میشود که از مسواک نرم استفاده کنید چرا که مسواک زبر و سخت و مسواک زدن تهاجمی میتواند باعث عقب رفتگی لثه شود.

آیا جرم گیری دندان باعث سفید شدن آنها می‌شود؟

بله. جرم گیری با از بین بردن تمامی مواد زائد از سطح دندان، موجب سفیدی و درخشندگی بیشتر آنها میشود.

آیا جرم گیری، زردی دندان را از بین می برد؟

لک‌های داخلی دندان با جرم گیری پاک نمیشود. برای از بین بردن لک‌های زرد داخلی میتوان از بلیچینگ استفاده کرد. اما میتوان لکه‌های بیرونی ناشی از سیگار یا مواد غذایی را با جرم گیری پاک کرد.

آیا انجام پولیشینگ بعد از جرم گیری الزامی است؟

پولیشینگ یک فرآیند تکمیلی است که طی آن لکه‌ها از بین میروند و دندان‌ها صاف و براق میشوند. انجام پولیشینک بعد از جرم گیری الزامی نیست اما در صورتی که انجام شود موجب حذف بهتر باکتری و لک میشود.

آیا می توان جرم گیری دندان را در خانه نیز انجام داد؟

برای حفظ سلامت دهان و دندان هرگز نباید این روش را در خانه انجام داد. جرم گیری و پاکسازی دندان همیشه باید توسط دندانپزشک و متخصص بهداشت دهان و دندان انجام شود. انجام این کار در منزل میتواند باعث آسیب به لثه شود.