مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان یا التهاب لثه می‌تواند درد، اختلال در خوردن و عدم تمرکز در مدرسه ایجاد کند. طبق گزارش‌های CDC در سال ۲۰۲۵ حدود ۲۱٪ از کودکان ۲ تا ۵ ساله در ایالات متحده پوسیدگی دندان دارند که حدود ۱۰-۱۷٪ آن درمان‌نشده است.
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای پیشگیری از مشکلات دهانی در کودکان، جرم گیری دندان کودکان است. این فرآیند تخصصی توسط دندانپزشکان اطفال انجام می‌شود و با حذف پلاک و تارتار از ایجاد پوسیدگی و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که جرم گیری منظم می‌تواند خطر مشکلات دهانی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
در این مقاله، به بررسی اهمیت جرم گیری دندان کودکان، مراحل انجام آن و نکات مراقبتی پس از فرآیند پرداخته می‌شود تا والدین با اطلاعات دقیق‌تر تصمیم‌گیری کنند.
جرم گیری دندان کودکان چیست و چرا اهمیت دارد؟
پلاک‌ها، لایه‌های چسبنده حاوی باکتری هستند که با مصرف غذاهای شیرین و عدم رعایت بهداشت دهان، روی دندان‌ها تجمع می‌کنند. اگر پلاک‌ها به‌موقع پاک نشوند به تارتار تبدیل شده و ممکن است باعث پوسیدگی دندان و التهاب لثه شوند. جرم گیری دندان کودکان یک فرآیند پیشگیرانه و تخصصی است که به منظور حذف پلاک و تارتار از سطح دندان‌ها انجام می‌شود.
در کودکان، جرم گیری اهمیت بیشتری دارد زیرا دندان‌های شیری و دائمی در حال رشد و تغییر هستند و لثه‌ها نسبت به التهاب حساس‌ترند. فرآیند جرم گیری معمولاً شامل معاینه اولیه، حذف پلاک و تارتار با ابزارهای دستی یا اولتراسونیک، پولیش دندان‌ها و در برخی موارد فلوراید تراپی است. حذف تارتار باعث می‌شود سطح دندان صاف و براق شود و تجمع پلاک در آینده کاهش یابد.
همچنین، این فرآیند به والدین کودک کمک می‌کند تا مشکلات دهانی را در مراحل اولیه شناسایی کنند.
چرا جرم گیری دندان کودکان اهمیت دارد؟
یکی از مهم‌ترین فواید آن پوسیدگی دندان کودکان است. کودکان اغلب به‌طور کامل مسواک نمی‌زنند یا نخ دندان را درست استفاده نمی‌کنند بنابراین پلاک‌ها در نواحی مخفی بین دندان‌ها تجمع کرده و با گذر زمان باعث ایجاد حفره‌های دندانی می‌شوند.
علاوه بر این، جرم گیری به حفظ سلامت لثه‌ها کمک می‌کند. عفونت و التهاب لثه در کودکان می‌تواند باعث درد، خونریزی و حتی عقب‌نشینی لثه شود. از سوی دیگر، جرم گیری دندان به آنها کمک می‌کند با فرآیندهای دندانپزشکی آشنا شوند و استرس کمتری نسبت به مراجعه به کلینیک پیدا کنند. این امر باعث شکل‌گیری عادات بهداشتی صحیح در سنین پایین می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند کودکانی که به‌طور منظم جرم گیری دندان کودکان انجام می‌دهند، کمتر دچار پوسیدگی و التهاب لثه شده و بهداشت دهان آنها در بلندمدت پایدار می‌ماند.
چه زمانی فرزندتان به جرم گیری دندان نیاز دارد؟
تشخیص زمان مناسب برای جرم گیری دندان کودکان می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. والدین باید به نشانه‌های اولیه توجه کنند. یکی از رایج‌ترین علائم، تغییر رنگ دندان‌ها است. لکه‌های زرد یا قهوه‌ای می‌تواند نشانه تجمع پلاک یا تارتار باشد. خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان نیز هشداری برای التهاب لثه و نیاز به پاکسازی حرفه‌ای است.
بوی نامطبوع دهان که با مسواک زدن از بین نمی‌رود، تجمع باکتری‌ها و پلاک را نشان می‌دهد. علاوه بر این، حساسیت دندان‌ها به سردی، گرمی یا شیرینی نیز ممکن است نشانه پوسیدگی یا آسیب مینای دندان باشد. کودکانی که این علائم را دارند، باید در اولین فرصت تحت معاینه دندانپزشک قرار بگیرند..
بهترین سن برای جرم گیری
شروع مراقبت حرفه‌ای از دندان‌ها در سنین پایین، پایه‌ای برای سلامت دهان در طول عمر کودک است. انجمن دندانپزشکی اطفال AAPD توصیه می‌کند که اولین معاینه دندانپزشکی زمانی انجام شود که اولین دندان شیری ظاهر شود. جرم گیری تخصصی معمولاً بعد از تشکیل چند دندان و رشد کافی برای بررسی سطح دندان‌ها انجام می‌شود.
به طور معمول، دندانپزشک اطفال توصیه می‌کند که جرم گیری منظم از سنین ۲ تا ۳ سالگی آغاز شود، سپس به صورت دوره‌ای هر ۶ ماه یکبار انجام شود. این بازه زمانی به پاکسازی پلاک و تارتار از دندان‌ها و پوسیدگی دندان کودکان کمک می‌کند. شروع مراقبت حرفه‌ای زودهنگام، کودک را با فرآیند دندانپزشکی آشنا کرده و ترس او را کاهش می‌دهد، در حالی که عادات دهانی سالم و پایدار شکل می‌گیرد.
جرم گیری دندان کودکان چند مرحله دارد؟
فرآیند جرم گیری دندان کودکان معمولاً به صورت مرحله‌ای و دقیق انجام می‌شود تا هم کودک احساس راحتی کند و هم سلامت دندان‌ها حفظ شود.
معاینه اولیه: دندانپزشک دهان کودک را بررسی کرده و نقاط آسیب‌پذیر را شناسایی می‌کند. این مرحله شامل ارزیابی دندان‌ها، لثه‌ها و بررسی رشد دندان‌های شیری و دائمی است.
حذف پلاک و تارتار: ابزارهای مخصوص، شامل ابزارهای دستی و اولتراسونیک، پلاک و تارتار را به آرامی از سطح دندان‌ها پاک می‌کنند. کودک معمولاً تنها احساس لرزش یا صدای ابزار را تجربه می‌کند و درد کمی دارد.
پولیش دندان‌ها: این مرحله باعث صاف شدن سطح دندان‌ها و کاهش تجمع پلاک در آینده می‌شود و ظاهر دندان‌ها براق و تمیز می‌شود.
فلورایدتراپی: برخی دندانپزشکان از فلوراید برای تقویت مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی استفاده می‌کنند. مدت زمان کل فرآیند معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است و کودک می‌تواند بلافاصله پس از آن فعالیت‌های روزمره خود را ادامه دهد.
نکات قبل از جرم گیری دندان
آمادگی کودک قبل از جلسه جرم گیری دندان، نقش مهمی در موفقیت فرآیند و تجربه مثبت او دارد. والدین می‌توانند با توضیح مراحل به زبان ساده و قابل فهم، ترس و اضطراب کودک را کاهش دهند و او را برای همکاری آماده کنند. محیط کلینیک نیز باید دوستانه، روشن و مناسب کودکان طراحی شده باشد تا کودک احساس راحتی و امنیت کند.
قبل از مراجعه، مطمئن شوید که کودک غذای سالم خورده و استراحت کافی داشته است، زیرا کودک گرسنه یا خسته ممکن است حس خوبی نداشته باشد. انتخاب دندانپزشک متخصص اطفال که تجربه کار با کودکان را دارد، اهمیت ویژه‌ای دارد. دندانپزشک با رفتار ملایم و مهارت در تعامل با کودک، فرآیند را جرم گیری دندان کودکان را بدون درد و استرس انجام می‌دهد.
همراهی والدین در طول جلسه می‌تواند احساس امنیت کودک را افزایش دهد و تجربه‌ای مثبت از دندانپزشکی برای او ایجاد کند. آموزش کودک برای آرامش و اعتماد به فرآیند، پایه‌ای برای شکل‌گیری عادات دهانی صحیح در آینده خواهد بود.
در این مسیر ما با تجربه‌ای که در کار با کودکان داریم، فضایی آرام و دوستانه ایجاد می‌کنیم تا کودک بدون ترس مراحل درمان را پشت سر بگذارد. تیم ما تمامی جزئیات را در نظر گرفته است از نحوه برخورد و گفت‌وگو با کودک گرفته تا محیط مطب و روش‌های درمانی مناسب سن او. شما می‌توانید مطمئن باشید که فرزندتان نه‌تنها درمانی ایمن و حرفه‌ای دریافت می‌کند، بلکه تجربه‌ای مثبت و خاطره‌ای خوش از دندانپزشکی خواهد داشت.
مراقبت‌های بعد از جرم گیری دندان کودک
پس از انجام جرم گیری دندان کودکان، رعایت مراقبت‌های دقیق و منظم می‌تواند تأثیر این فرآیند را به حداکثر برساند و از بروز مشکلات دهانی جلوگیری کند. اولین اقدام، مسواک زدن روزانه با مسواک نرم و خمیر دندان فلورایددار است تا پلاک‌ها به سرعت دوباره تشکیل نشوند و مینای دندان تقویت شود.
ایجاد عادت‌های سالم در رعایت بهداشت دندان از همان سال‌های کودکی شکل می‌گیرد. وقتی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در کنار والدین انجام شود، کودک هم به‌تدریج با روش صحیح آشنا می‌شود و هم این رفتار برایش تبدیل به بخشی طبیعی از روز می‌گردد. حضور و همراهی والدین در این مسیر، بهترین الگویی است که می‌تواند کودک را به مراقبت مداوم از دندان‌ها ترغیب کند.
همچنین توصیه می‌شود برای چند ساعت پس از جرم گیری از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، اسیدی یا رنگی پرهیز شود. زیرا سطح دندان‌ها در این مدت کمی حساس است و فلوراید تراپی اثر بهتری خواهد داشت.
نتیجه گیری
جرم گیری دندان کودکان تنها یک اقدام درمانی ساده نیست بلکه فرصتی است برای شکل‌دادن به عادت‌های درست بهداشتی و ایجاد تجربه‌ای مثبت از مراجعه به دندانپزشکی. وقتی این فرآیند به‌صورت منظم و در فضایی آرام انجام شود، کودک یاد می‌گیرد که مراقبت از دندان‌ها بخشی طبیعی از زندگی روزانه اوست.
آنچه اهمیت دارد، انتخاب محیطی است که هم تخصص لازم برای کار با کودکان را داشته باشد و هم شرایطی فراهم کند که کودک بدون استرس این تجربه را پشت سر بگذارد. ما در مرکز دندانپزشکی گیشا آرام در این مسیر کنار شما هستیم تا مطمئن شوید دندان‌های فرزندتان در بهترین شرایط نگهداری می‌شوند.
مقالات پیشنهادی برای مطالعه:
منابع:
Geisdentistry| cdc | verywellhealth
