اگر میزان استخوان سالم در فک شما برای نگه داشتن ایمپلنت دندان کافی نباشد ممکن است به پیوند استخوان نیاز داشته باشید.
عمل پیوند استخوان فک برای ایمپلنت دندان چیست؟
پیوند استخوان یک عمل جراحی است که در طی آن بافت استخوانی سالم از محل دیگری از بدن برداشته شده و در محل مورد نیاز قرار داده می‌شود. در صورتی که بیمار در فک خود استخوان کافی برای نگه داشتن ایمپلنت دندان را نداشته باشد این عمل انجام خواهد شد. این کمبود استخوان ممکن است در اثر نقایص رشد، آسیب به صورت، بیماری‌های لثه و یا خالی ماندن جای دندان به مدت طولانی ایجاد شده باشد. این روش کم تهاجمی در نظر گرفته شده و اکثر افراد آن را به صورت سرپایی انجام می‌دهند.
چرا به انجام پیوند استخوان فک احتیج پیدا می‌کنیم؟
استخوان فک به طور دائم توسط ریشه‌ی دندان‌ها تحریک می‌شود. هر زمان که چیزی را گاز گرفته و می‌جویم، دندان‌ها و استخوان فک با یکدیگر در تعامل هستند. در صورت کشیدن یا افتادن یک دندان، استخوان فک دیگر توسط ریشه‌ی دندان تحریک نخواهد شد. بدین ترتیب بدن احساس میکند که دیگر به این استخوان نیازی نداشته و در طی روندی به نام تحلیل، استخوان را تخریب کرده و از مواد معدنی آن در بخش‌های دیگر بدن استفاده میکند. نهایتاً استخوان فک تحلیل رفته و ظاهری مسن به صورت شما می‌دهد.
بیماری‌های لثه نیز می‌توانند باعث تحلیل استخوان شوند. در صورت پیشرفت بدون درمان بیماری‌های لثه، عفونت به بافت استخوانی منتشر شده و ساختارهای نگه دارنده‌ی ریشه‌ی دندان با گذشت زمان تخریب می‌شوند. اگر به بیماری‌های لثه مبتلا هستید باید قبل از انجام ایمپلنت آن را درمان کرده و در صورت ضعیف شدن استخوان فک از عمل پیوند استخوان استفاده کنید.
مزایای پیوند استخوان فک برای ایمپلنت دندان
ازجمله مزایای اصلی پیوند استخوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازسازی: پیوند استخوان می‌تواند توده‌ی استخوانی و دیگر ساختارهای دهان که از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کنند را بازسازی کند.
- زیبایی: پیوند استخوان می‌تواند باعث حمایت از ساختارهای صورت شده و ظاهر کلی بیمار را بهبود بخشد. درنهایت این کار منجر به افزایش اعتماد به نفس بیمار خواهد شد.
- حمایت: پیوند استخوان می‌تواند از ساختارهای باقی مانده در فک و دهان حمایت کند. در صورت افتادن یک دندان پیوند استخوان می‌تواند از دندان‌های دیگر حمایت کرده و از آسیب بیشتر به آن‌ها جلوگیری کند.
- بهبود شرایط استفاده از وسایل ترمیم دندان: پیوند استخوان می‌تواند روش‌های ترمیم دندان مثل تاج، ایمپلنت، دندان مصنوعی و بریج را آسان‌تر کرده و عملکرد و ماندگاری آن‌ها را نیز افزایش دهد.
پروسه انجام پیوند استخوان فک
انجام پیوند استخوان با یک برش کوچک در بافت لثه در نزدیکی محل پیوند شروع می‌شود. سپس گرافت استخوان از طریق این برش بر روی استخوان فک قرار داده می‌شود تا آن را برای ساخت بافت استخوانی تحریک کند. درنهایت بافت استخوانی و گرافت به یکدیگر جوش خورده و زیربنای محکمی برای نصب ایمپلنت را فراهم می‌کنند.
بازسازی کامل استخوان در طی چند ماه انجام شده و تا زمان تکمیل آن نمی‌توانید برای کاشت ایمپلنت اقدام کنید. برای تضمین موفقیت عمل ایمپلنت، ضروری است که از تراکم کافی استخوان فک برای حمایت از ایملپنت مطمئن شویم. بدون وجود این حمایت ممکن است ایمپلنت لق شده و حتی بیفتد.
در ساعت‌ها و روزهای بعد از انجام پیوند استخوان، ممکن است ناراحتی خفیفی در محل انجام پیوند احساس کنید. برای مدیریت درد و کاهش التهاب می‌توانید از کمپرس سرد و مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید.
بعد از انجام پیوند استخوان فک چه کاری انجام دهیم؟
پس از پایان عمل به منظور پیشگیری از عفونت به شما آنتی بیوتیک و در برخی از موارد داروی مسکن داده خواهد شد. اکثر افرادی که پیوند استخوان انجام می‌دهند دردی احساس نکرده و در صورت مصرف آنتی بیوتیک ها دچار مشکل نخواهند شد.
علاوه بر این باید برای جوش خوردن کامل استخوانی پیوندی با استخوان فک خود نیز صبر کنید که زمان انجام این کار در هر فرد متفاوت بوده و بازه‌ی زمانی خاصی ندارد.
جوش خوردن استخوان با پیوندی طبیعی ممکن است بین 3 ماه تا 1 سال زمان ببرد. تا زمانی که دندانپزشک به شما اجازه‌ی انجام ایمپلنت را بدهد باید به طور منظم برای ویزیت به او مراجعه کنید.
چه کسانی می‌توانند پیوند استخوان فک را انجام دهند؟
در موارد زیر می‌توانید برای انجام پیوند استخوان فک اقدام کنید:
- دندان‌های افتاده و استخوان اطراف آن تحلیل رفته باشد.
- ابتلا به بیماری‌های لثه که باعث تحلیل استخوان فک می‌شوند.
- ابتلا به نقایص مادرزادی.
- وارد شدن آسیب فیزیکی به صورت.
به طور خلاصه اگر انجام ایمپلنت را در نظر گرفته‌اید باید لثه‌ها و استخوان فک شما سالم بوده و بتوانند از ایمپلنت نگه داری کنند. اگر استخوان شما بیش از حد باریک یا نرم باشد ممکن است به پیوند استخوان نیاز داشته باشید. زمانی که دندانپزشک شما را برای انجام پیوند استخوان و ایمپلنت تأیید کرد می‌توانید از لبخند جدید خود لذت ببرید.
توده استخوانی فک چگونه ارزیابی می‌شود؟
به منظور بررسی توده‌ی استخوانی به سی تی اسکن نیاز خواهید داشت. این تکنیک پیشرفته‌ی عکس برداری می‌تواند بافت های استخوانی شما را به صورت 3 بعدی نمایش دهد. سی تی اسکن به دندانپزشک این اجازه را می‌دهد تا تراکم، ارتفاع و وضعیت آناتومیک استخوان‌های شما را مشاهده کند. بدین ترتیب دندانپزشک می‌تواند صلاحیت شما برای انجام ایمپلنت و دیگر روش‌های احتمالی را بررسی کند.
انواع استخوان استفاده شده در پیوند استخوان فک
در برخی از موارد از استخوان خود بیمار برای انجام پیوند استفاده می‌شود(پیوند اتوژن) ولی در اکثر موارد این کار با استفاده از استخوان فرآوری شده‌ی حیوانات(معمولاً گاو) انجام می‌شود. برای انجام این کار استخوان گاو(زنوگرافت) استریل شده و همه‌ی مواد آلی آن جدا می‌شوند و تنها مواد معدنی آن برای انجام پیوند به کار خواهند رفت. این مواد در بین بافت ها قرار داده می‌شوند تا زمانی که بدن به آن‌ها واکنش نشان داده و آن را با استخوان طبیعی جایگزین کند.
برخی از افراد نیازمند پیوند سنگین اتوژن هستند که در آن بافت استخوانی از لگن یا ساق برداشته می‌شود. این روش‌های پیوند استخوان معمولاً نیازمند بستری هستند.
انواع روش‌های پیوند استخوان فک
با توجه به شرایط دهان و فک بیمار، از روش‌های زیر برای پیوند استخوان فک استفاده می‌شود:
روش Socket graft برای پیوند استخوان فک
این روش رایج‌ترین نوع پیوند استخوان است که در طی آن گرافت استخوانی به طور مستقیم در محل افتادن دندان قرار داده می‌شود تا زیربنایی محکم برای کاشت ایمپلنت را فراهم کند.
روش Block bone graft برای پیوند استخوان فک
این نوع از پیوند استخوان زمانی انجام می‌شود که آسیبی به فک وارد شده و مقدار زیادی استخوان از بین رفته باشد. در این روش بافت استخوانی از پشت فک برداشته شده و با پیچ‌های تیتانیومی در محل مورد نظر تا زمانی که به استخوان‌های اطراف جوش بخورد، نگه داشته می‌شود.
روش Lateral ridge preservation graft برای پیوند استخوان فک
زمانی که عرض فک بیمار برای نگه داشتن ایمپلنت کافی نباشد از استخوان انسانی برای افزایش عرض آن استفاده خواهد شد.
روش Sinus lift procedure برای پیوند استخوان فک
زمانی که قصد کاشت ایمپلنت در فک فوقانی را داشته باشیم می‌توان از این روش استفاده کرد؛ چرا که فک فوقانی معمولاً استحکام کافی برای نگه داشتن ایمپلنت را ندارد. در این روش بافت استخوانی در داخل فضای سینوسی قرار داده می‌شود تا رشد استخوان را تقویت کند.
پیوند استخوان فک چه عوارضی دارد؟
همانند هر روش جراحی دیگر ممکن است این روش نیز عوارضی را به دنبال داشته باشد.
ازجمله عوارض جانبی شایع در پیوند استخوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم لثه
- تورم و کبودی پوست
- خونریزی خفیف
- دشواری غذا خوردن، صحبت کردن و جویدن
در موارد نادر پیوند استخوان می‌تواند عوارض جدی‌تری را به دنبال داشته باشد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- واکنش نسبت به داروهای بی حسی
- درد، تورم و التهاب محل برداشت و پیوند استخوان
- خونریزی و عفونت
- آسیب به عصب‌ها
- رد شدن پیوند از طرف بدن
- بازجذب استخوان پیوند شده
مهم است که در مورد خطرات و مزایای پیوند استخوان و همچنین سوابق پزشکی خود با دندانپزشک صحبت کرده و از مناسب بودن این روش برای خود مطمئن شوید.
هزینه انجام عمل پیوند استخوان فک برای ایمپلنت دندان چقدر است؟
هزینه‌ی پیوند استخوان بسته به شرایط بیمار و نیازهای او بسیار متفاوت خواهد بود. اگر پیوند با استفاده از استخوان بیمار انجام شود، برداشت استخوان نیازمند بستری بیمار و تیم ارتوپدی و بیهوشی خواهد بود که منجر به افزایش هزینه‌ها خواهد شد.
در برخی از موارد پیوند های مصنوعی توصیه می‌شوند. دندانپزشک می‌تواند در مورد گزینه‌های مختلف با شما صحبت کرده و بهترین گزینه را برای شما انتخاب کند.
استفاده از استخوان خود بیمار معمولاً بهترین نتیجه را داشته و با وجود هزینه‌ی بالا می‌تواند از نظر ماندگاری و نرخ موفقیت باعث جبران هزینه‌ها شود.
سؤالات متداول
بهبودی پس از انجام پیوند استخوان فک چقدر زمان خواهد برد؟
با وجود اینکه در عرض 1 تا 2 هفته وضعیت فک شما طبیعی خواهد شد، بهبودی کامل پیوند استخوان بین 3 تا 9 ماه و حتی بیشتر زمان خواهد برد. مدت زمان بهبودی به عوامل مختلفی ازجمله نوع پیوند، محل انجام پیوند و ظرفیت بهبودی بدن شما بستگی خواهد داشت.
آیا می‌توان ایمپلنت و پیوند استخوان را به طور همزمان انجام داد؟
در برخی از موارد ایمپلنت دندان و پیوند استخوان به طور همزمان قابل انجام هستند. این کار باعث صرفه جویی 3 تا 6 ماهه در زمان بهبودی خواهد شد.
نرخ موفقیت پیوند استخوان چقدر است؟
پیوند استخوان کامپوزیت نرخ بقای 99.6 درصدی و نرخ موفقیت 66.06 درصدی داشته در حالی که پیوند آلوگرافت نرخ بقای 90.9 درصدی ولی نرخ موفقیت 82.8 درصدی دارد.
چه زمانی می‌توانم با استخوان پیوند شده غذا بجوم؟
در طی 2 روز اول رژیم غذایی شما باید نرم بوده و از مایعات داغ و جویدن غذا با استخوان پیوندی و ایمپلنت خودداری کنید. پس از گذشت 48 ساعت معمولاً ادامه دادن رژیم غذایی عادی خطری نخواهد داشت ولی بهتر است تا هر زمان که می‌توانید از جویدن غذا با استخوان پیوند شده خودداری کنید.
آیا پیوند استخوان در زمان بهبودی دردناک است؟
از آن جایی که بیمار در زمان انجام عمل بی حس شده است دردی احساس نخواهد کرد. پس از عمل ممکن است مقداری تورم و درد خفیف وجود داشته باشد.
در صورت عدم موفقیت عمل پیوند استخوان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در صورت عدم درمان پیوند استخوان رد شده و ممکن است عفونت رشد کرده و به دیگر نقاط دهان و نهایتاً مناطق دیگر بدن سرایت کند. در صورت بروز عفونت، بسته به شدت آن گزینه‌های درمانی مختلفی وجود خواهند داشت.
آیا پس از انجام پیوند استخوان می‌توانم آب نمک قرقره کنم؟
پس از انجام جراحی به مدت 12 ساعت از شستشوی دهان خود پرهیز کنید. پس از آن در صورت تجویز پزشک به آرامی با استفاده از دهانشویه یا آب نمک گرم (نصف قاشق چای خوری نمک حل شده در یک لیوان آب گرم) دهان خود را شستشو دهید. این کار را به مدت 1 هفته و 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
