فیشورسیلانت یا شیارپوش دندان روشی حفاظتی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است. بهترین مورد استفادهی این روش، بلافاصله بعد از بیرون آمدن دندان آسیای دائمی در کودکان است. بهترین کار این است که بهمحض بیرون آمدن دندان از آن محافظت شود تا در سالمترین حالت خود باقی بماند.
بزرگسالانی که دندانهای آسیای (مولر) سالم و بدون پوسیدگی دارند هم میتوانند از این روش محافظتی دندان بهمنظور پیشگیری از پوسیدگی دندان در آینده استفادهکنند. کارکرد فیشورسیلانت مانند پرکنندههای دندان است، اما پرکننده نیست و نمیتواند حفرههای ناشی از پوسیدگی را پرکند یا برای دندانهایی که قبلاً پرشدهاند، استفادهشود.
سیلانت چیست و برای چه دندانی باید استفادهشود؟
سیلانت یا شیارپوش دندان، روش ایمن و بدون دردی برای حفاظت از دندان در برابر پوسیدگی است. سیلانت یک روکش محافظتی پلاستیکی است که روی سطح جوندهی دندانهای عقبی قرارمیگیرد. سیلانت یک پوشش محافظتی سخت تشکیلمیدهد که باعث جلوگیری از ورود غذا و باکتری به داخل شیارهای کوچک دندان و پوسیدگی دندان میشود.
سیلانت فقط برای دندانهای عقبی، یعنی دندانهای آسیای بزرگ (مولر) و آسیای کوچک (پرمولر)، استفادهمیشود؛ اینها دندانهایی هستند که حفره (سوراخ کوچک) دارند و فیشور (شیارپوش) روی سطح جوندهی آنها قرارمیگیرد. تیم دندانپزشکی پس از معاینهی دندانها و بررسی اینکه آیا فیشور میتواند این عمق را پر کند، به شما خواهندگفت که کدام دندان باید با شیارپوش پر شود. برخی دندانها، ذاتاً شیارهای عمیقی دارند که باید پر شود و برخی دیگر شیارهای سطحی دارند و نیازی نیست که پر شود.
مزایای فیشورسیلانت
درصورت وجود شیارها و حفرههای عمیق در دندان، گاهی اوقات خارجکردن غذا و پلاک از دندان کار سختی خواهدبود که باعث پوسیدگی دندان خواهدشد. سیلانت با پرکنندگی فیشور و آسانترکردن مسواکزدن برای تمیزی دندان، از پوسیدگی جلوگیری میکند. اولین دندان آسیای دائمی در کودکان در سن 6سالگی میروید؛ در این سن تمیزکردن دندان برای کودک کار دشواری است. استفاده از این فیشورها، احتمال پوسیدگی دندان را کاهش میدهد. برخی از مزایای فیشورسیلانت عبارتند از:
- محافظت در برابر پوسیدگی
- اگر بلافاصله بعد از رویش دندانهای آسیای دائمی استفادهشود، باعث محافظت از دندانهای آسیای دائمی در افراد 6ساله یا 12ساله در برابر پوسیدگی میشود.
- باعث محافظت از نواحی میشود که بهدلیل شیارهای عمیق یا عقببودن، تمیزکردنشان برای بزرگسالان مشکل است.
- باعث آسانشدن تمیزکردن دندان میشود.
- چندین سال ماندگار خواهدبود.
چه کسانی باید فیشورسیلانت انجام دهند؟
فیشورسیلانت اگر بهمحض رویش دندان انجام شود، بهترین تأثیر را خواهدداشت؛ که این زمان، سن 6-7 سالگی است. اما در برخی کودکان، ممکناست دندانهای عقبی زودتر برویند، که گاهی اوقات در سن 5سالگی خواهدبود.
نکتهی مهم این است که بهمحض مشاهدهی دندان عقبی در کودک، فیشورسیلانت انجام شود. با این کار، میتوانید از پوسیدگی دندان که باعث دنداندرد شدید خواهدشد، جلوگیری کنید.
فیشورسیلانت برای بزرگسالانی که دندانهای سالمی دارند و هنوز دچار پوسیدگی دندان نشدهاند نیز استفاده میشود.
فیشورسیلانت چگونه قراردادهمیشود؟
فیشورسیلانت را میتوان در یک جلسه مراجعهی عادی به دندانپزشکی، انجامداد. ابتدا بهمنظور عدم باقیماندن خردههای غذا یا باکتری روی دندان، دندانها تمیز میشود. این تمیزکردن کامل باعث اطمینان از این میشود که سیلانت کاملاً روی دندان قرارگیرد و همچنین فرصتی است برای اینکه بررسیشود که آیا دندان واقعاً سالم است و پوسیدگی و حفره ندارد و برای سیلانت شکل مناسبی دارد یا خیر.
ژل اسید اچ (اچینگ) روی دندان قرارمیگیرد و قبل از برداشتن، چند ثانیه به آن زمان داده میشود تا خشک شود؛ این راه هم، راه دیگری برای اطمینان از این است که سیلانت کاملاً روی دندان قرارگیرد. همچنین ژل اسید اچ (اچینگ)، هرگونه باکتری جامانده از مرحلهی تمیزکردن را نیز میکشد.
بعد از برداشتن ژل اسید اچ (اچینگ)، رزین پلاستیکی مایع برای پرکردن شیارها و حفرههای دندانهای آسیای بزرگ (مولر) و آسیای کوچک (پرمولر) کودک شما، استفادهمیشود. بااینکه باعث تغییر در سطح جوندهی دندان میشود، اما این لایهی پلاستیکی آنقدر نازک است که باعث اختلال در جویدن نمیشود.
سپس سیلانت خشک شده و تست میشود؛ این تست شامل تست جویدن است که در آن مشخص میشود که سیلانت بهطور مناسبی قرارگرفته و باعث اختلال در جویدن کودکتان نشده است.
دستورات بعد از سیلانت دندان
لطفاً بعد از سیلانت دندانهای خود یا کودکتان، به موارد زیر توجه کنید:
- بلافاصله بعد از محکمکردن سیلانت با نور، شما یا کودکتان میتوانید بهطور عادی بخورید و بیاشامید.
- درصورت چکاپ و تمیزکردن منظم، طول عمر سیلانت، 2سال خواهدبود.
- شما یا کودکتان نباید آبنبات یا یخ را با دندانهایتان خرد کنید تا سیلانت نشکند.
- افرادی که سیلانت انجام دادهاند، نباید آبنباتهای چسبناکی که باعث بیرونکشیدن سیلانت میشود، مصرف کنند.
- سیلانت باعث جلوگیری از همه نوع پوسیدگی نمیشود. برای محافظت از اطراف دندان شما یا کودکتان، استفاده از نخ دندان همچنان لازم است.
ماندگاری فیشورسیلانت
اگرچه ممکناست سیلانت بیش از 9سال باقی بماند، اما تا پایان طول عمر خود مؤثر نخواهدماند. بنابراین، اکثر دندانپزشکان توصیه میکنند که سیلانت دندان هر 2-4 سال انجامشود.
برای اینکه بدانید چرا باید سیلانت را هر 2-4 سال انجامداد، لازماست بدانید که چگونه قراردادهمیشود و طرز کار آن چگونه است. سیلانت دندان، یک روکش بسیار نازک رزین کامپوزیت است که با برس روی سطح دندان قرارمیگیرد. چون دندانهای آسیا (مولر) خیلی شیار دارند و در ته دهان هستند، محل مناسبی برای پوسیدگی در دوران کودکی فرد هستند. درنتیجه، معمولاً سیلانت روی حفرهها و شیارهای سطح جوندهی دندانهای آسیا قرارمیگیرد. این روکش مانعی بین دندان و عوامل محیطی، ازجمله باکتر و پلاک، میشود. کار آنها، جلوگیری از تأثیر گذاشتن این عوامل بیرونی روی سطح طبیعی دندان است.
مشکل سیلانت دندان، این است که به دلیل نیروی جویدن زیادی که به دندانهای آسیا واردمیشود، به مرور زمان فرسوده میشوند؛ به همین دلیل باید کودکتان را برای چکاپ ببرید تا سلامت سیلانت بررسی شود. سیلانت دندانی که آسیب دیده یا فرسوده شده باعث گیرافتادن باکتریهای عامل پوسیدگی دندان در زیر سیلانت شده و نهایتاً منجربه ایجاد حفره در دندان خواهدشد. برای جلوگیری از این اتفاق، باید کودکتان را حداقل 6ماه یکبار به دندانپزشکی ببرید.
معایب سیلانت دندان
سیلانت دندان برای جلوگیری از پوسیدگی مؤثر است؛ اما درمان عالی برای پوسیدگی نیست. اگر سیلانت خوب قرارنگرفتهباشد، موفقیتآمیز نخواهدبود. جایگذاری نامناسب سیلانت، رایجترین دلیل عدم موفقیت سیلانت است. روشهای نامناسب قراردادن سیلانت، مانند عدم پوشش کامل دندان یا ترکیبشدن با بزاق، باعث افزایش احتمال عدم موفقیت خواهدشد.
- سیلانتهای رزینی، حاوی مقدار ناچیزی BPA است؛ BPA مادهای شبیه به استروژن (یک هورمون زنانه) است. بااینکه تماس اندکی بعد از انجام سیلانت وجود دارد، اما تحقیقات نشاندادهاند که این تماس هیچگونه عارضهای ندارد. بااینحال، فرد باید برای بررسی و معاینهی سیلانت، مرتباً به دندانپزشکی مراجعهکند.
- اگرچه سیلانت دندان مقاوم است اما در برخی کودکان و بزرگسالان مؤثر نیست. این امر میتواند بهدلیل بهداشت خوب دهان و دندان باشد زیرا مسواکزدن مرتب و کامل باعث کمشدن دوام سیلانت میشود.
- سیلانت دندان، در مواردی که دندان دچار پوسیدگی و حفرهی عمیق باشد، کارآمد نخواهدبود. چنین شرایطی، نیازمند درمان بهتری مانند عصبکشی (روت کانال تراپی) خواهدبود.
هزینهی فیشورسیلانت دندان
هزینهی فیشور سیلانت مانند بسیاری دیگر از پروسه های دندانپزشکی به عوامل زیادی بستگی دارد. برخی از این عوامل در ادامه آورده شدهاند:
- جنس و نوع مادهی مورد استفاده برای پوشاندن شیارهای دندان
- تجربه و مهارت دندانپزشک
- منطقه و موقعیت جغرافیایی کلینیک
- تعداد دندانهای مورد نظر برای فیشور سیلانت
سؤالات متداول دربارهی فیشورسیلانت دندان
آیا سیلانت باعث پوسیدگی خواهدشد؟
به زبان ساده، اگر سیلانت درست قرارنگیرد، با فراهمکردن محلی برای تجمع پلاک و غذا یا با بهدام انداختن باکتری با قرارگرفتن روی آن یا قرارگرفتن روی پوسیدگی نادیده، باعث پوسیدگی خواهدشد.
آیا میتوان سیلانت دندان را روی دندان پرشده قرارداد؟
معمولاً دندانپزشکان، قبل از اینکه دندان بپوسد یا پرشود از سیلانت استفادهمیکنند. با گذشت زمان، دندانهای کمی از بزرگسالان چنین شرایطی خواهدداشت؛ این مورد دربارهی سطح جوندهی دندانها آسیا بسیار صادق است. بعد از پرشدن دندان جای کمی برای استفاده از سیلانت وجود خواهدداشت.
دلیل اصلی عدم موفقیت سیلانت چیست؟
دمای بالا باعث شلی و دمای پایین باعث ضخامت بیشازحد سیلانت خواهدشد. رطوبت زیاد، یخزدگی، خیسی باعث عدم موفقیت اکثر سیلانتها میشود.
آیا برای قراردادن سیلانت باید دندانم بیحس شود؟ خیر. انجام سیلانت سریع و بدون درد است. بیحسی موضعی لازم نیست.
آیا بزرگسالان میتوانند سیلانت انجامدهند؟
بهدلیل احتمال پوسیدگی در سوراخها و شیارهای دندانهای آسیای بزرگ (مولر) و آسیای کوچک (پرمولر)، کودکان و نوجوانان کاندیدهای سیلانت هستند. اما بزرگسالانی که دندانهای آسیای آنها پوسیده یا پرشده نیست هم میتوانند سیلانت انجامدهند.
ماندگاری سیلانت دندان چقدر است؟
سیلانت، از سطح جونده با قراردادن مانعی روی آن، دربرابر باکتری و غذا محافظت میکند. سیلانت، بهمدت 2سال، از 80% از پوسیدگیها جلوگیری میکند و حدود 4سال از 50% از پوسیدگیها جلوگیری خواهدکرد.
مسواکزدن و استفاده از نخدندان بعد از سیلانت چقدر مهم است؟
کودک باید همچنان مسواک بزند و از نخ دندان استفادهکند. سیلانت فقط یک راه محافظتی در برابر پوسیدگی دندان است.
خشکشدن سیلانت دندان چقدر طول میکشد؟
سیلانت دندان بهشکل مایع قراردادهمیشود و بعد از جایگیری درست، 1-2 دقیقه طول میکشد تا سیلانت با نور مخصوص خشک شود.
سیلانت دندان با چه فاصلهی زمانی باید تکرار شود؟
درصورت مراقبت صحیح، سیلانت دندان 10سال ماندگار خواهدبود. هربار که برای تمیزکردن عادی به ما مراجعهمیکنید، سیلانتهای شما را برای نیاز به ترمیم بررسی میکنیم.
آیا میتوان از فیشورسیلانت برای دندان شیری استفادهکرد؟
سیلانت، راه مؤثری برای پیشگیری از پوسیدگی دندانهای دائمی است. سیلانت دندانهای شیری بهمحض روییدنشان، باعث کاهش احتمال پوسیدگی دندان شیری کودک و احتمالاً باعث بهتعویقافتادن پوسیدگی دندان دائمی نیز خواهدشد.
