دندان قروچه عارضه ای است که در آن دندان های خود را به هم فشار می دهید. اگر دندان قروچه دارید، شاید به طور ناخودآگاه هنگام بیداری دندان های خود را بفشارید (براکسیسم بیدار) یا در هنگام خواب آنها را بفشارید یا به هم بکوبید (براکسیسم خواب).
دندان قروچه خفیف شاید نیازی به درمان نداشته باشد. اما در برخی از افراد، دندان قروچه می تواند به قدری مکرر و شدید باشد که منجر به مشکلات فک، سردرد، آسیب به دندان ها و سایر مشکلات شود.
دندان قروچه چیست؟
احتمالاً هر چند وقت یک بار دندان های خود را به هم سایش یا فشار می دهید. گاهی دندان قروچه، به احتمال زیاد، هیچ آسیبی نمی رساند.
اما اگر به طور منظم دندان قروچه دارید، ممکن است به بیماری به نام دندان قروچه مبتلا شوید که می تواند به اندام های زیر آسیب برساند:
- عضلات فک
- دندان ها
- مفاصل گیجگاهی فکی (TMJs) که استخوان فک را به جمجمه متصل کرده و امکان می دهد دهان را باز و بسته کنید.
دندان قروچه چند نوع دارد؟
دندان قروچه زمانی که بیدار یا خواب هستید، ممکن است اتفاق بیافتد. عمل قروچه در تمامی آنها یکسان است، اما دندان قروچه بیدار و خواب دو حالت جداگانه در نظر گرفته می شوند:
دندان قروچه در حالت بیداری
در این مورد، در طول روز فک خود را فشار می دهید و دندان قروچه می کنید. معمولاً به مسائل عاطفی مرتبط است. احساس اضطراب، استرس یا عصبانیت می تواند به دندان قروچه منجر شود. اما تمرکز روی چیزی هم می تواند منجر به دندان قروچه شود. دندان قروچه بیدار، اگر بیشتر توجه کنید و آن را متوقف کنید، اغلب نیازی به درمان ندارد. کنترل استرس و یادگیری راه های توجه به دندان قروچه نیز می تواند به کاهش تکرار آن کمک کند.
دندان قروچه در خواب
زمانی که در خواب دندان قروچه می کنید، ممکن است آسیب بیشتری به شما وارد شود. ممکن است وقتی کمک نیاز دارید، نتوانید آن را دریافت کنید، زیرا از وقوع دندان قروچه در خواب بی اطلاع هستید. یکی دیگر از چالشهای دندان قروچه در خواب این است که بیمار متوجه نمیشوند که چقدر محکم فک و دندانهای خود را به هم فشار میدهند. ممکن است تا 120 کیلوگرم نیرو استفاده کنند که باعث فک درد و مشکلات دندان می شود. این فشار دادن هم می تواند منجر به سردرد شود.
چرا دندان قروچه مضر است؟
دندان قروچه می تواند باعث بروز چندین مشکل شود:
- تغییراتی در ظاهر (مشکلات زیبایی) و صورت
- شکستگی یا لق شدن دندان ها
- آسیب به TMJ و عضلات فک و گردن
- از دست دادن دندان
- ساییده شدن دندان
دلایل دندان قروچه
همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث دندان قروچه می شود.
اما اغلب به این موارد زیر مرتبط می شوند:
- استرس و اضطراب – این شایع ترین علت دندان قروچه است.
- اختلالات خواب مانند خروپف، آپنه انسدادی خواب (OSA) و فلج خواب
- مصرف برخی داروها، از جمله نوعی از داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
- سیگار کشیدن، نوشیدن مقدار زیادی الکل و کافئین، و مصرف داروهایی مانند اکستازی و کوکائین
دندان قروچه در کودکان و نوجوانان به ویژه در هنگام خواب مرسوم است. اغلب زمانی که به سن بلوغ می رسند و دندان های بالغ بیرون می آیند، متوقف می شود.
عوامل خطرناک در دندان قروچه
این عوامل احتمال ابتلا به دندان قروچه را افزایش می دهند:
- استرس: افزایش اضطراب، استرس و یا خشم و ناامیدی می تواند منجر به دندان قروچه شود.
- سن: دندان قروچه در کودکان خردسال شایع است، اما معمولاً در بزرگسالی از بین می رود.
- نوع شخصیت: داشتن تیپ شخصیتی پرخاشگر، رقابتی یا بیش فعال می تواند احتمال ابتلا به دندان قروچه را افزایش دهد.
- داروها و سایر مواد: دندان قروچه ممکن است یک عارضه جانبی غیر معمول در مصرف برخی از داروهای روانپزشکی، مانند برخی داروهای ضد افسردگی باشد. سیگار کشیدن، نوشیدن نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی، یا استفاده از مواد مخدر فرح بخش ممکن است احتمال ابتلا به دندان قروچه را افزایش دهد.
- اعضای خانواده فرد مبتلا به دندان قروچه: دندان قروچه در خواب معمولا در اعضای خانواده رخ می دهد. اگر دندان قروچه دارید، سایر اعضای خانواده شما نیز ممکن است دندان قروچه یا سابقه آن را داشته باشند.
- سایر اختلالات: دندان قروچه می تواند با برخی از اختلالات سلامت روان و پزشکی مانند بیماری پارکینسون، زوال عقل، اختلال رفلاکس معده به مری (GERD)، صرع، ترس شبانه، اختلالات مرتبط به خواب مانند آپنه خواب و اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) مرتبط باشد.
علائم دندان قروچه
علائم و نشانه های دندان قروچه عبارتند از:
- سردرد، درد مفصل فک و یا گوش درد
- دندان درد، به ویژه بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب
- درد و یا سفتی صورت و شقیقه ها درست بعد از بیدار شدن از خواب
- درد یا خشکی در فک هنگام جویدن، به ویژه در وعده صبحانه
- فشار دادن فک هنگام عصبانیت، اضطراب یا تمرکز
- حساست دندان ها به دما
- مینای دندان ترک خورده یا شکسته
- فرورفتگی جای دندان روی زبان
- برجسته شدن بافت در داخل گونه به علت گاز گرفتگی
- لق شدن دندان ها
مشکلات ناشی از دندان قروچه
مشکلات ناشی از دندان قروچه ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- مینای دندان ترک خورده
- ساییدگی و ترک خوردگی بیشتر از حد معمول دندان ها
- دندان های یا ترمیم های شکسته (مثلا پرکردگی ها)
- فشار روی مفصل فک (مفصل گیجگاهی فکی)
- درد در مفصل فک یا محدودی شدن تحرک
- درد عضلات فک
- از دست دادن دندان (به ندرت)
- بزرگ شدن عضلات فک (به ندرت)
- دندان ها به دمای سرد و گرم حساس تر می شوند.
چه زمانی برای دندان قروچه به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا نگرانی های دیگری در مورد دندان ها یا فک خود دارید، به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید.
اگر متوجه شدید که کودکتان دندان قروچه می کند – یا نشانه و علائم دیگری از دندان قروچه را دارد – حتماً در جلسه بعدی دندانپزشکی فرزندتان به آن اشاره کنید.
تشخیص دندان قروچه
اگر فکر می کنید ممکن است دندان قروچه داشته باشید، به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشکان می توانند TMJ، عضلات فک و دندان ها را از نظر علائم دندان قروچه بررسی کنند.
پزشکان و دندانپزشکان اغلب می توانند دندان قروچه را بر اساس معاینه فیزیکی و علائم آن تشخیص دهند. اما در برخی موارد، ممکن است به یک آزمایش حین خواب به نام پلی سوموگرافی نیاز داشته باشید. این آزمایش در یک مرکز خواب انجام می شود و می تواند تشخیص قطعی را ارائه دهد.
درمان دندان قروچه و جلوگیری از آسیبهای آن
درمان دندان قروچه می تواند به علائم یا علت اصلی آن بستگی داشته باشد. برخی از افرادی که علائمی ندارند ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند.
برخی از درمان ها برای کاهش آسیاب و انقباض طراحی شده اند. دندانپزشک ممکن است با استفاده از محافظ دهان برای شما یا فرزندتان در شب شروع کند. محافظ دهان مخصوص دندان های بیمار ساخته می شود. این وسیله شبیه محافظ های دهانی است که توسط ورزشکاران شرکت کننده در ورزش های پربرخورد استفاده می شود. انواع مختلفی از محافظ های دهان وجود دارد که کاربرد ها مختلفی دارند و به روش های مختلفی طراحی شده اند. برخی برای جلوگیری از آسیب به دندان طراحی شده اند. برخی دیگر از تماس دندان های بالا و پایین به منظور از بین بردن ساییدگی جلوگیری می کنند. پزشک یا دندانپزشک کمک می کند تا محافظ دهان مناسب خود را پیدا کنید.
اگر دندان قروچه به دلیل نامرتبی دندان ها باشد، ممکن است پزشک مراجعه به دندانپزشک را توصیه کند. گاهی اوقات استرس علت اصلی دندان قروچه شما یا فرزندتان است. در این مورد، ریشه یابی مشکلات عاطفی اغلب می تواند کمک کننده باشد. مثلا پزشک ممکن است با فرزندتان در مورد چیزهایی صحبت کند که او را نگران می کند. این موارد می تواند شامل مدرسه، زندگی خانگی یا تجربیات جدید شود. می توانند سعی کنند برنامه ای ارائه دهند تا به کودک کمک کند که کمتر نگران و مضطرب باشد. اگر هیچ نشانه ای از بهبود وجود نداشت، یا مشکلات عاطفی جدی تر به نظر می رسد، با پزشک صحبت کنید تا ارزیابی و درمان های بیشتری را بررسی کند.
کنار آمدن با دندان قروچه
فشردن یا ساییدن دندان ها خطرناک نیست و در بیشتر کودکان ازبین می رود. اما ممکن است علائم ناراحت کننده ای ایجاد کند که در زندگی روزمره اختلال به وجود بیاورد. کارهایی هست که می توانید برای کاهش و جلوگیری از درد انجام دهید. نکات مراقبت در منزل عبارتند از:
- از حرارت مرطوب یا یخ روی عضلات دردناک فک استفاده کنید.
- عضلات گردن، شانه ها و صورت خود را ماساژ دهید.
- از غذاهای سفت، متراکم یا جویدنی مانند آجیل، نان شیرینی یا استیک خودداری کنید.
- آدامس نجوید
- تمرینات کششی فیزیوتراپی را یاد بگیرید.
- عضلات صورت خود را در طول روز شل کنید.
- استرس را کاهش دهید.
- تکنیک های تمدد اعصاب را یاد بگیرید.
اگر اقدامات خودمراقبتی بعد از چندین هفته مفید نبودند و همچنان علائم را داشتید، با پزشک خانواده تماس بگیرید.
دندان قروچه در کودکان
بسیاری از والدین در برخی مواقع و اغلب هنگام خواب، متوجه صدای دندان قروچه فرزندانشان شده اند. با این حال، از آنجایی که دندان ها و فک های کودکان به سرعت تغییر و رشد می کنند، معمولاً عادت مضری نیستند که نیاز به درمان داشته باشند و بیشتر آنها با افزایش سن رفع می شوند.
عوامل خطرناک اصلی برای دندان قروچه در کودکان عبارتند از:
- درد هنگام در آمدن دندان ها
- فشار روحی و اضطراب
- داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی
- بیماری های پزشکی مانند فلج مغزی، اختلال نقص در تمرکز و بیش فعالی (ADHD).
بسیاری از علائم دندان قروچه در کودکان مانند بزرگسالان است.
کنترل دندان قروچه در کودکان به مقدار سایش، سن کودک، علائم ایجاد شده و نیازهای کودک و والدین یا مراقب او بستگی دارد. دندانپزشک یا سایر متخصصان بهداشت دهان برای ارزیابی وضعیت هر کودک بهترین فرد می باشند.
آیا می توان از دندان قروچه پیشگیری یا جلوگیری کرد؟
در بسیاری از کودکان، دندان قروچه واکنش طبیعی آنها به رشد و تکامل است. نمی توان از این موارد اجتناب کرد. اما می توان از دندان قروچه که ناشی از استرس در کودکان و بزرگسالان است، جلوگیری کرد. تنظیم برنامه آرامش بخش قبل از خواب اولین قدمی است که می توانید برای جلوگیری از دندان قروچه بردارید. به کودک کمک کنید در شب استراحت کند:
- تلویزیون و وسایل الکترونیکی را چند ساعت قبل از خواب محدود کنید.
- موسیقی آرامی برای گوش دادن فراهم کنید.
- بگذارید دوش یا حمام آب گرم بگیرند.
- به آنها اجازه دهید مطالعه کنند یا به خواندن شما گوش دهند.
کاهش استرس مهم می باشد. به طور منظم با کودک خود در مورد احساساتش صحبت کنید. کمک کنید تا با استرس مقابله کنند. اگر از دندان قروچه رنج می برید، کارهایی را برای کاهش استرس در زندگی خود انجام دهید. با یکی از دوستان، اعضای خانواده یا مشاور در مورد اینکه چه چیزی باعث استرس شما می شود صحبت کنید. در صورت امکان سعی کنید عوامل استرس زا را از بین ببرید.
سوالات پر تکرار
چرا مردم دندان قروچه می کنند؟
اگرچه دندان قروچه می تواند به علت استرس و اضطراب باشد، اما اغلب در هنگام خواب رخ می دهد و به احتمال زیاد ناشی از گاز گرفتن غیر طبیعی یا از دست دادن یا کجی دندان ها است و همچنین می تواند به علت اختلالی در خواب مانند آپنه خواب نیز باشد.
آیا کرم روده باعث دندان قروچه می شود؟
یکی از علائم انگل روده، دندان قروچه می باشد. این کرم انگل روده ای که باعث دندان قروچه می شود، کرم آسکاریس نام دارد.
به جای محافظ دهان در شب از چیز دیگری می توانم استفاده کنم؟
اگر محافظ های دهان آزار دهنده هستند یا به بهتر شدن وضعیت کمک نمی کنند، این سه گزینه جایگزین را در نظر بگیرید و با دندانپزشک خود صحبت کنید.
- اسپلینت های اکلوزال. یکی از موارد مشابه با محافظ دهان، آتل اکلوزال است.
- درمان بوتاکس
- بازخورد زیستی (بیوفیدبک)
آیا احتمال خفگی با محافظ دندان وجود دارد؟
در کل، محافظ دهان بسیار بزرگتر از آن است که احتمال خفگی جدی را ایجاد کند. اگر محافظ دهان هنگام خواب از جای خود خارج شود، به راحتی می توان آن را پیدا کرد و از دهان خارج کرد، بنابراین خفگی با این وسیله محتمل نخواهد بود.
آیا استفاده از محافظ دهان می تواند دندان قروچه را بدتر کند؟
تصور میشود محافظ های اکریلیک سفت برای دندان های آسیاب و برنده و محافظ های لاستیکی نرم تر برای دندان های جلویی بهتر هستند. با این حال، کارشناسان در مورد اینکه محافظ ها، به خصوص اگر ضعیف ساخته شده باشند، گاهی اوقات می توانند مشکل را بدتر کنند، هشدار می دهند. بنابراین مراقب باشید که یک متخصص در دندانپزشکی را برای مشکل دندان قروچه انتخاب کنید.
آیا دندان قروچه در خانه قابل درمان است؟
می توانید استرس را کاهش دهید. گوش دادن به موسیقی، حمام آب گرم یا ورزش می تواند به آرامش شما کمک کند و ممکن است خطر ابتلا به دندان قروچه را کاهش دهد. از مصرف مواد محرک در عصر خودداری کنید و عادات مناسب خواب را تمرین کنید.
آیا دندان قروچه در کودکان با افزایش سن از بین می رود؟
دندان قروچه در کودکان خردسال شایع است، اما معمولاً در بزرگسالی از بین می رود.
آیا دارو و قرصی برای جلوگیری از دندان قروچه وجود دارد؟
نمونه هایی از داروهایی که ممکن است برای دندان قروچه مصرف شوند، عبارتند از: شل کننده های عضلانی. در برخی موارد، پزشک ممکن است مصرف شل کننده عضلانی را قبل از خواب، برای مدت کوتاهی پیشنهاد کند.
