اگر دندان‌های کودک شما بیمار بوده و یا آسیبی دیده باشند، متخصص دندانپزشکی کودکان ممکن است عصب کشی دندان را توصیه کند. عصب کشی می تواند هرگونه دندان دردی را تسکین داده و از تشدید وضعیت نیز جلوگیری کند. با مطالعه‌ی این مقاله می توانید اطلاعات مفیدی را در رابطه با عصب کشی دندان کودکان بدست آورید. از سوی دیگر، ما با ارائه اطلاعات مفید در مورد اینکه چه زمانی انجام این درمان ضروری است و اینکه این درمان چه مواردی را شامل می شود، به شما کمک می کنیم تا با اتخاذ تصمیمی مطمئن، فرزرندتان را در مسیر بازیابی لبخندی سالم قرار دهید.
عصب کشی دندان کودکان چیست؟
معمولا، التهاب و عفونتی که درمان آن به عصب کشی دندان نیاز دارد از موارد زیر ناشی می شود:
- پوسیدگی عمیق دندان
- ترک خوردن یا شکستگی دندان
- وارد شدن صدمه و آسیب به دندان
در دندان‌های دائمی، رایج‌ترین شیوه درمان ريشه دندان، عصب کشی دندان یا Root Canal Therapy است. در طول این درمان، دکتر متخصص اندودنتیست از بی حسی موضعی جهت پیشگیری از احساس درد در کودک استفاده می کند، سپس دندان را سوراخ کرده و هرگونه پالپ ملتهب یا عفونی (اعصاب و رگ‌های خونی) را از محفظه داخلی دندان خارج میکند. پس از این مرحله، به دقت ناحیه را تمیز و ضدعفونی کرده و کانال را با مواد مخصوصی پر می کند.
اگر دندان شیری باشد چگونه درمان خواهد شد؟
در اغلب موارد، والدین فکر می کنند که چون دندان کودک شیری است و به هر حال خواهد افتاد، پس نیازی به درمان ندارد. اما این در حالی است که وجود عفونت می تواند علاوه بر ایجاد درد شدید، منجر به بروز مشکلات جدی‌تری نیز بشود.
دو نوع درمان ریشه دندان بر vوی دندان‌های شیری انجام می شود. درمان پالپ غیر زنده یا نان وایتال که همان عصب کشی دندان یا Root Canal Therapy است و می توان آن را روی دندان های دائمی انجام داد. این درمان را همچنین می توان بر روی دندان‌های شیری با عفونت شدیدتر نیز انجام داد.
نوع دوم، درمان پالپ زنده یا وایتال است که انجام آن بسته به شدت عفونت موحب میشود تا پالپ یا همان درونی‌ترین لایه ی دندان کودک حفظ شود و یا حداقل، تنها بخشی از آن برداشته شود. ۴ نوع درمان پالپ زنده برای دندان‌های شیری کودکان انجام می شود:
لایه محافظتی یا Protective base
از این روش زمانی استفاده می شود که دندان کودک دچار پوسیدگی باشد اما پالپ دندان درگیر پوسیدگی نشده باشد. در این حالت، اندودنتیست نواجی پوسیده دندان را خارج کرده و قبل از پر کردن دندان، لایه‌ای از ماده محافظ را در داخل حفره دندان قرار میدهد.
پوشش غیر مستقیم پالپ
این روش زمانی انجام میشود که پوسیدگی به پالپ دندان کودک نزدیک باشد اما هنوز آن را تحت تاثیر قرار نداده باشد. در این حالت، اکثریت نواحی پوسیده شده دندان برداشته میشود و سپس پوششی محافظ بروی پوسیدگی که به پالپ دندان نزدیک است قرار میگیرد. طبق اعلام آکادمی دندانپزشکی کودکان آمریکا (AAPD)، تا زمانی که پالپ دندان زنده باشد و دچار علائم پوسیدگی نشده باشد، قرار دادن پوشش محافظ ساخته شده از مواد زیست سازگار بروی پوسیدگی در نزدیکی پالپ میتواند روند ترمیم عاج دندان را تحریک کرده و از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کند.
پوشش مستقیم پالپ
طبق دستورالعمل آکادمی دندانپزشکی کودکان آمریکا (AAPD)، از روش پوشش مستقیم پالپ برای دندان‌های دائمی و زمانی استفاده میشود که وضعیت پالپ دندان طبیعی است اما دهانه پالپ به اندازه یک میلی متر یا کمتر باز شده باشد. این باز شدگی دهانه پالپ ممکن است در اثر پوسیدگی و یا آسیب ایجاد شده باشد. قبل از قراردادن پوشش محافظ و پر کردن دندان، مواد دارویی بروی پالپ اعمال میشود تا از آن محافظت کند.
پالپوتومی پالپ زنده
اگر تنها بخش فوقانی پالپ دندان کودک تحت تاثیر پوسیدگی و یا در اثر ضربه آسیب دیده باشد، اما هنوز ریشه دندان سالم باشد، دکتر متخصص اندودنتیست ممکن است از روش پالپوتومی پالپ زنده استفاده کند. در این حالت، پوسیدگی، عفونت یا آسیب رفع شده و ریشه سالم دندان به حال خود رها میشود. سپس، داخل دندان با مواد محافظ پر شده و دندان با روکش پوشانده می شود.
عصب کشی دندان کودکان بدون بیهوشی و با بیهوشی
اعمال بیهوشی برای عصب کشی دندان موجب می شود کودک به خواب فرو رود و صدای دلهره‌آور مته دندانپزشکی را نشنود. این امر، فرآیند درمان را ایمن و بدون درد میکند. علاوه بر این، دوز داروی آرامبخش نیز به نسبت سن کودک تنظیم میشود که کاملا ایمن و بی خطر باشد.
حین عصب کشی دندان ممکن است دندانپزشک از بیهوشی خفیف، متوسط، عمیق و بیهوشی عمومی استفاده کند. بیهوشی خفیف در کودکان بالغ استفاده میشود و موجب میشود تا آنها آٰرام باشند اما در حین درمان بیدار هستند. نوع متوسط بیهوشی کمی قوی‌تر است و با اعمال آن، کودک احساس خواب‌آلودگی میکند اما همچنان بیدار است. در موارد معدودی نیز دندانپزشک از بیهوشی عمیق استفاده میکند. با این حال، حین انجام بیهوشی عمیق، یک متخصص بیهوشی نیز حضور خواهد داشت تا بطور مداوم فشار خون و تنفس کودک را کنترل کند. در موارد معدود و برای جراحی دهان و دندان یا روش‌های درمانی منحصر بفرد از بیهوشی عمومی استفاده می شود که طی آن کودک کاملا به خواب فرو می رود. هر نوع بیهوشی مورد استفاده برای کودک کاملا بی خطر خواهد بود.
چگونه تشخیص داده می شود که عصب کشی برای دندان کودک مناسب است؟
دندانپزشک به کمک روش استانداردی که توسط متخصصان در سراسر جهان استفاده می شود، تشخیص میدهد که آیا عصب کشی برای دندان کودک مناسب است یا خیر . اگرچنانچه متوجه شوید که دندان کودکتان دچار عفونت همراه با درد، حساسیت یا التهاب شده است، باید فورا جهت انجام معاینه کامل، کودک خود را به مطب دکتر متخصص دندانپزشکی کودکان ببرید. متخصص دندانپزشک کودکان ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
معاینه فیزیکی:
دندانپزشک، معاینه فیزیکی کاملی را از دندان های کودک شما برای بررسی علائم قابل مشاهده عفونت دندان و پالپ انجام می دهد.
عکسبرداری با اشعه ایکس از دندان:
در مرحله بعد، به کمک اشعه ایکس از دندان‌های کودک عکسبرداری می شود. این عکسبرداری به مشاهده علائم پنهان عفونت دندان کمک میکند و همچنین شدت عفونت را نیز نشان می دهد. دندانپزشک همچنین از این عکسبرداری برای تعیین الزام انجام درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان استفاده می کند.
آماده سازی کودک برای عصب کشی دندان
دندانپزشک، والدین را در مورد چگونگی آماده سازی کودک برای عصب کشی دندان راهنمایی می کند. والدین می توانند با کودک در مورد اینکه این روش چیست و چرا به انجام آن نیاز دارد صحبت کنند. ممکن است کودک از این عمل هراس داشته باشد. از اینرو، والدین میتوانند به کودک کمک کنند تا بفهمد چه چیزی در طول عمل قرار است اتفاق بیفتد. آگاه سازی کودک در مورد استفاده از دارویی که میتواند مانع احساس درد شود، میتواند موثر واقع شود.
با توجه به سن کودک، ممکن است از عکسبرداری با اشعه ایکس نیز استفاده شود. این عکسبرداری به مشاهده علائم پنهان عفونت دندان کمک می کند و همچنین شدت عفونت و شکل و اندازه ریشه دندان را نیز نشان می دهد.
کودک در برخی موارد تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی قرار میگیرد. این امر به جلوگیری از احساس درد کودک حین عصب کشی دندان کمک می کند. همچنین ممکن است داروی آنتی بیوتیک نیز برای کودک تجویز شود تا از بروز هرگونه عفونت جلوگیری شود. والدین باید در مورد حساسیت یا عدم حساسیت کودکشان نسبت به داروی آنتی بیوتیک و بیهوشی با دندانپزشک مشورت کنند.
متخصص دندانپزشکی کودکان چگونه عصب کشی دندان را برای کودکان انجام می دهد؟
عصب کشی دندان کودکان ۳ رویکرد اصلی دارد که با توجه به وضعیت عفونت یا پوسیدگی دندان کودک، دکتر متخصص دندانپزشکی کودکان مناسب‌ترین روش را برای هر کودک انتخاب میکند. از اینرو، رویکرد مورد استفاده در عصب کشی دندان کودک، از موردی به مورد دیگر متفاوت خواهد بود چرا که مشکل دندان در هر کودک متفاوت با دیگری است.
پالپ تراپی یا درمان پالپ
از این روش زمانی استفاده میشود که آسیب وارده به پالپ دندان محدود و کم باشد. به عبارت دیگر، زمانی از این روش استفاده میشود که عفونت در مراحل اولیه بوده و کل ساختمان دندان را خراب نکرده باشد. در این حالت، دندانپزشک پوشیدگی دندان را بدون دستکاری پالپ رفع میکند و بعد از قرار دادن داروی آنتی بیوتیک در داخل دندان، آنرا پر می کند. اعمال مستقیم آنتی بیوتیک‌ها بروی پالپ، به تسریع رفع عفونت کمک میکند.
پالپوتومی
روش دوم برای عصب کشی دندان کودک، عصب کشی جزئی یا پالپوتومی نامیده میشود. اگر تنها بخش فوقانی پالپ دندان کودک تحت تاثیر پوسیدگی و یا در اثر ضربه آسیب دیده باشد، دندانپزشک از روش پالپوتومی استفاده میکند. در پالپوتومی، قسمت آسیب دیده پالپ و بخش عفونی شده دندان برداشته میشود اما قسمت سالم پالپ دست نخورده باقی میماند. سپس، دندان با داروی آنتی بیوتیک ضد عفونی شده و پر میشود.
پالپکتومی
پالپکتومی یکی از کاملترین روش‌های عصب کشی دندان کودکان است. زمانی که دندان عفونی به شدت آسیب دیده باشد، دندانپزشک از پالپکتومی استفاده میکند.
این روش تا حدودی پیچیده‌تر است و طی آن بافت پالپ به دقت و بطور کامل برداشته میشود. سپس دندانپزشک، دندان‌ها و کانال ریشه را ضدعفونی می کند. انجام این روش به تخصص و دقت بالایی نیاز دارد. مرحله بعدی در این درمان، پر کردن دندان است. سپس پوششی محافظ نیز بروی پالپ دندان قرار داده میشود.
یکی از مراحل مشترک در همه این درمان‌ها، اعمال بی حسی موضعی است که برای اینکه کودک حین عمل درد و ناراحتی نداشته باشد استفاده میشود.
عصب کشی دندان کودک چه مدت طول می کشد؟
توجه داشته باشید که عصب کشی دندان کودک باید توسط دکتر متخصص دندانپزشکی کودکان و همراه با نهایت دقت و ظرافت انجام شود.
عصب کشی با رویکرد ساده ۳۰ الی ۶۰ دقیقه و عصب کشی دندان با رویکرد پیچیده‌تر ممکن است تقریبا ۹۰ دقیقه طول بکشد.
آیا عصب کشی دندان کودک درد دارد؟
با اینکه عصب کشی دندان ممکن است درمانی دردناک به نظر بیاید اما دندانپزشک کودکان تمامی نکات و اقدامات الزامی را انجام خواهد داد تا کودک حین انجام این درمان کاملا راحت بوده و دردی نداشته باشد. برای انجام عصب کشی دندان، از بی حسی موضعی استفاده می شود تا کودک دردی حس نکند. بعد از عمل و برای کمک به بهبودی، داروهای مسکن تجویز می شود.
کمک به بهبودی کودک پس از عصب کشی دندان
همانند هر روش یا درمان دندانپزشکی دیگر، عصب کشی دندان نیز دوره نقاهت خاص خود را دارد. خوشبختانه، عصب کشی دندان روشی تهاجمی‌تر از پر کردن دندان نیست. حساسیت دندان‌ها در طی چندین روز ابتدایی بعد از عمل کاملا طبیعی است. کودک به سرعت بهبود می یابد، اگرچه دندانپزشک نیز دستورالعمل‌هایی را برای کمک به تسریع این روند ارائه خواهد کرد. جهت کنترل علائم بعد از عمل به نکات زیر توجه داشته باشید.
درد: ممکن است پس از عصب کشی دندان، کودک کمی درد یا ناراحتی داشته باشد. خوشبختانه، در اکثریت کودکان میتوان این درد را با استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مخصوص کودکان تسکین داد. والدین باید حتما داروها را طبق دستورالعمل مصرفشان استفاده کنند. اگر سوالات بیشتری در مورد داروهای قابل استفاده برای تسکین درد کودک دارید میتوانید با دندانپزشک کودک مشورت کنید.
علائم عفونت: اگر کودک دچار تورم شدید، درد، لثه پر از چرک یا تب شود، این علائم ممکن است نشان دهنده وجود عفونت باشد. در این صورت والدین باید فوراً فرزند خود را برای انجام معاینه و درمان نزد دندانپزشک ببرند.
عصب کشی دندان کودک روشی است که به برش یا بخیه نیاز ندارد. از این رو، والدین نباید نگران مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان برای کودک خود باشند. کودک می تواند طبق روال عادی روزانه، دندان‌های خود را مسواک بزند و نخ دندان بکشد. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک بعد از عصب کشی، موجب حفظ سلامت دندان‌ها و پیشگیری از عفونت میشود.
خطرات مرتبط با عصب کشی دندان کودک کدامند؟
مایعی که برای تمیز کردن ریشه دندان استفاده می شود ممکن است به بافت‌های مجاور نفوذ کرده و باعث تورم، کبودی یا عفونت شود. نوک ابزار دندانپزشکی نیز ممکن است در کانال ریشه دندان کودک گیر کند. کودک ممکن است نوک ابزار را ببلعد. کودک ممکن است بین ریشه دندان و سینوس دچار فیستول (مجرایی غیر طبیعی میان دو بافت از بدن) باشد. ممکن است بافت مشکل‌دار دندان بطور کامل برداشته نشود. ممکن است کانال ریشه بطور کامل پر نشده و بسته نشده باشد که در پی آن، میکروب‌ها می توانند وارد دندان کودک شده و باعث بروز عفونت شوند. کودک ممکن است به عصب کشی سایر دندان‌ها و یا کشیدن دندان نیاز داشته باشد.
هزینه عصب کشی دندان کودکان
قیمت عصب کشی دندان کودکان مانند سایر پروسه های دندانپزشکی به عوامل متعددی بستگی دارد که برخی از آنها در ادامه آورده شده اند:
- عصب کشی برای دندان شیری و یا عصب کشی دندان دائمی باشد.
- تعداد کانال های ریشه دندان
- تجربه و تخصص دندانپزشک
- موقعیت جغرافیایی و محل کلینیک دندانپزشکی
- عصب کشی دندان کودک بدون بیهوشی باشد و یا با بیهوشی
